„Ballady i romanse” Adama Mickiewicza lekturą Narodowego Czytania 2022
Dzieło Adama Mickiewicza zostanie uhonorowane w czasie jedenastej edycji akcji. W roku 2022 będziemy również obchodzić dwusetną rocznicę jego opublikowania.
Patroni roku 2022 ustanowieni przez Senat
Władysław Bartoszewski, Bronisław Geremek, Ignacy Łukasiewicz i Bruno Schulz to patroni 2022 roku. Zdecydował o tym Senat, podejmując stosowne uchwały. Rok 2022 będzie także Rokiem Botaniki.
W uchwale ustanawiającej Władysława Bartoszewskiego patronem roku 2022 senatorowie przypominają, że w 2022 roku przypada 100. rocznica urodzin tego wszechstronnego człowieka, niezwykłej osobowości: humanisty, historyka, publicysty, dziennikarza, pisarza, wykładowcy, dyplomaty i polityka. Podkreślają, że Władysław Bartoszewski był więźniem Auschwitz, a po wojnie działał na rzecz pojednania między Polakami, Niemcami i Żydami.. „Wytatuowany na przedramieniu obozowy numer 4427 uwiarygadniał jego sądy przedstawiane Niemcom i Austriakom” – czytamy w uchwale. Senatorowie zwracają też uwagę, że jego trudne słowa adresowane do Polaków stawały się wiarygodne za sprawą dwukrotnego aresztowania i pięcioletniego pobytu w stalinowskim więzieniu. „Tłumaczył, że prawda leży tam, gdzie leży i on nic na to nie może poradzić. Ale jego prawda miała jednocześnie moc oczyszczającą; nie była rytualnym oskarżeniem, lecz fundamentem dla nowej budowy. Jego osobista historia, historia jego miasta i kraju służyła mu do stawiania tamy dla nurtów ideologicznych, które relatywizowały tragiczną przeszłość” – napisali w uchwale senatorowie. Podkreślili też, że Władysław Bartoszewski chciał, byśmy pozostali wierni jego maksymie: „Warto być przyzwoitym!”. „Senat składa hołd wielkiemu patriocie, uznając jego credo za istotne dla Polaków angażujących się w pracę na rzecz przyszłości demokratycznej RP” – czytamy w uchwale.
W uchwale ustanawiającej 2022 r. Rokiem Bronisława Geremka senatorowie zwracają uwagę, że w 2022 roku przypada 90. rocznica urodzin tego jednego z najważniejszych polskich polityków, współodpowiedzialnego za odbudowę niepodległości Polski i wprowadzenie Rzeczypospolitej do NATO i Unii Europejskiej. „Bronisław Geremek był polskim patriotą poczuwającym się do odpowiedzialności za losy kraju. Mimo szykan i prześladowania nigdy nie brał pod uwagę wyjazdu z Polski” – czytamy w uchwale. Senat wskazuje, że w Polsce i na świecie został zapamiętany jako człowiek honoru i zasad moralnych. Współtworzył opozycję demokratyczną w PRL. „Działał jawnie i w podziemiu, z otwartą przyłbicą, bez przemocy” – czytamy w uchwale. Senatorowie przypominają, że Bronisław Geremek 12 marca 1999 r. w imieniu rządu RP przekazał na ręce sekretarz stanu USA Madeleine Albright akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego, ostatecznie przesądzający o przynależności Polski do świata Zachodu oraz o losach Europy Środkowej. Stworzył też nową strategię polityki polskiej wobec Federacji Rosyjskiej, polegającą na jednoczesnym wspieraniu demokratycznych dążeń krajów postkomunistycznych i pokojowym rozwiązywaniu kwestii spornych. „Czas kierowania polską dyplomacją jeszcze za jego życia przeszedł do historii” – napisano w uchwale. Senatorowie podkreślają, że życie Bronisława Geremka było niezwykłym świadectwem służby Ojczyźnie. „Senat Rzeczypospolitej Polskiej, ustanawiając rok 2022 Rokiem Bronisława Geremka, oddaje Mu szczególny hołd, wyraża szacunek oraz wielkie uznanie dla Jego dokonań świadczących o umiłowaniu Ojczyzny i rodaków. Dobrze służył Polsce!” – czytamy w uchwale.
W uchwale ustanawiającej Ignacego Łukasiewicza patronem roku 2022 senatorowie przypominają, że w 2022 r. przypada 200. rocznica urodzin i 140. rocznica śmierci twórcy światowego przemysłu naftowego. „Należy On do zaszczytnego grona Polaków, których działalność odcisnęła wielki i pozytywny wpływ na rozwój naszej ojczyzny, jak również całego świata” – czytamy w uchwale. Senatorowie przypominają jego działalność jako twórcy przemysłu naftowego, który wyprzedził Amerykanów i Rumunów, oraz jego największy wynalazek – lampę naftową. Wspominają, że Ignacy Łukasiewicz doprowadził do rozwoju Podkarpacia i znacznej części polskich ziem pod zaborami. Przypominają również jego zaangażowanie w działalność niepodległościową – uwięzienie w okresie powstania krakowskiego, finansowe wspieranie powstania styczniowego, udzielanie schronienia i umożliwianie pracy jego uczestnikom. Senat zwraca uwagę, że na zapoczątkowanym przez Ignacego Łukasiewicza procesie destylacji ropy naftowej bazuje współcześnie wiele gałęzi przemysłu chemicznego, kosmetycznego i nowoczesnych technologii. Zdaniem senatorów jego dziedzictwo powinno być mocno i stale rozwijane oraz propagowane w Europie i na świecie. „Senat RP, szczególnie ze względu na wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników, ustanawia rok 2022 Rokiem Ignacego Łukasiewicza” – czytamy w uchwale.
W uchwale ustanawiającej Rok Brunona Schulza senatorowie przypominają, że w 2022 r. przypada 130. rocznica urodzin i 80. rocznica śmierci artysty. Zwracają uwagę, że jest on niewątpliwie jednym z najoryginalniejszych twórców polskiej kultury XX w., a jego utwory weszły do kanonu literatury światowej i są znane nawet w najodleglejszych kulturowo rejonach świata. Jak czytamy w uchwale, recepcja twórczości Brunona Schulza obejmuje nie tylko Polskę, Ukrainę czy Izrael, ale wiele innych krajów, gdyż jego opowiadania przełożono na ponad 45 języków, w tym ostatnio na: chiński, turecki, estoński, albański, grecki i wietnamski. Co roku powstają także liczne adaptacje teatralne opowiadań Brunona Schulza, dedykowane mu wystawy plastyczne czy koncerty i filmy. Senatorowie przypominają również, że Bruno Schulz przyjaźnił się z najwybitniejszymi polskimi pisarzami. „Jako człowiek o niezwykłej wyobraźni, inteligencji i kreatywności (…) z pewnością zasługuje na miano ambasadora polskiej kultury na świecie” – czytamy w uchwale.
Rok Botaniki
Senat, w 100-lecie powstania Polskiego Towarzystwa Botanicznego, podjął uchwałę o ogłoszeniu 2022 r. Rokiem Botaniki. W ten sposób Izba chce uhonorować polskich botaników i ich osiągnięcia, a także docenić cywilizacyjne znaczenie tej dziedziny nauki. „Chcemy, aby Rok Botaniki przyniósł jeszcze większe uznanie w naszym społeczeństwie dla roli nauki, w szczególności botaniki, oraz jej wkładu w rozwój gospodarki i wpływu na nasze życie codzienne” – napisali senatorowie. W uchwale przypominają postaci polskich badaczy: Michała Hieronima Leszczyca-Sumińskiego, który pierwszy na świecie opisał cykl rozwojowy paproci, Antoniego Rehmana – pioniera badań roślinności Afryki Południowej czy Edwarda Strasburgera – twórcę podstaw współczesnej cytologii roślin. Senatorowie przypominają także, że wkrótce po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości powołano Polskie Towarzystwo Botaniczne; pierwszy zjazd odbył się 9–10 kwietnia 1922 r. „Docenienie wielkiej roli Towarzystwa w badaniach naukowych, działaniach chroniących przed zapomnieniem dorobek i historię polskiej botaniki, a także w upowszechnianiu wiedzy o tej szczególnej części przyrody ze wszech miar zasługuje na wyróżnienie” – czytamy w uchwale.
Patroni roku 2022 ustanowieni przez Sejm
Maria Grzegorzewska, Maria Konopnicka, Ignacy Łukasiewicz, Józef Mackiewicz, Wanda Rutkiewicz, Józef Wybicki oraz Romantyzm Polski będą patronować rokowi 2022. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zdecydował o uhonorowaniu wybitnych postaci oraz epoki, która określiła naszą narodową tożsamość, podejmując okolicznościowe uchwały.
W 2022 r. mija 100. rocznica założenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (obecnie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie). Jego założycielką i patronką jest Maria Grzegorzewska, naukowiec, pedagog specjalny, tyflopedagog, tyflopsycholog, działaczka społeczna. Jak przypomniał Sejm w podjętej uchwale, „mottem swojego życia i życia kolejnych pokoleń pedagogów specjalnych, specjalistów pracujących na rzecz osób z niepełnosprawnościami uczyniła ona stwierdzenie: >>Nie ma kaleki – jest człowiek<<”. „Jej dzieła stanowią inspirację dla kolejnych badaczy i twórców akademickiej pedagogiki specjalnej oraz praktyki edukacyjnej, terapeutycznej i rehabilitacyjnej. Szczególną wartość nadała pracy nauczyciela-wychowawcy, którego widziała jako człowieka bogatego wewnętrznie, charyzmatycznego i empatycznego” – dodali posłowie.
„W maju 2022 r. przypada 180. rocznica urodzin Marii Konopnickiej, polskiej pisarki, poetki, tłumaczki i publicystki. Z tej okazji Sejm postanowił uhonorować jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej, twórczynię >>Roty<<” – głosi treść uchwały przyjętej przez Izbę. Posłowie opisali w niej życiorys Konopnickiej oraz jej dorobek literacki. „Dokonała przełomu w polskiej literaturze dla dzieci, podnosząc tę dziedzinę pisarstwa na wyżyny artyzmu. Za pomocą utworów literackich protestowała przeciwko antypolskiej polityce zaborców i niesprawiedliwości społecznej. Współorganizowała protest światowej opinii publicznej przeciwko niemieckim represjom wobec dzieci polskich we Wrześni w latach 1901–1902 i ustawom wywłaszczeniowym. Walczyła o prawa kobiet oraz pomagała uwięzionym z przyczyn politycznych przez rosyjskie władze” – napisali posłowie w uchwale.
200 lat temu, w marcu 1822 r., urodził się Ignacy Łukasiewicz, twórca światowego przemysłu naftowego. W 2022 r. przypada także 140. rocznica jego śmierci. „Należy on do zaszczytnego grona Polaków, których działalność odcisnęła wielki i pozytywny wpływ na rozwój naszej Ojczyzny, jak również całego świata” – podkreślili posłowie w uchwale. Z wykształcenia farmaceuta, podczas pracy w aptece prowadził badania nad destylacją ropy naftowej, z której udało mu się wydzielić naftę. Wśród dokonań Łukasiewicza Sejm wymienił utworzenie na ziemiach polskich pierwszej na świecie kopalni ropy naftowej w Bóbrce w powiecie krośnieńskim, a następnie uruchomienie kilku rafinerii. Wynalazł on także lampę naftową. Posłowie podkreślili zaangażowanie patriotyczne Łukasiewicza: udział w konspiracji podczas Powstania Krakowskiego, wsparcie finansowe Powstania Styczniowego i pomoc jego uczestnikom. Był on także filantropem i działaczem społecznym. Sejm zdecydował o ustanowieniu 2022 Rokiem Ignacego Łukasiewicza „szczególnie ze względu na wielkie i niezwykłe zasługi Ignacego Łukasiewicza dla przemysłu i gospodarki Polski, a także Jego zaangażowanie w walkę o niepodległość Ojczyzny oraz dbałość o pracowników”.
Józef Mackiewicz urodził się 120 lat temu, w kwietniu 1902 r. Ten jeden z największych pisarzy polskich w swej twórczości „przedstawiał życie mieszkańców pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego na tle przełomowych wydarzeń historycznych i odwoływał się do tradycji wielonarodowej I Rzeczypospolitej”. Izba podkreśliła też jednoznaczną postawę ideową Józefa Mackiewicza: „Był nieprzejednanym wrogiem totalitaryzmów, szczególnie komunizmu, poszukiwał wszystkiego, co mogłoby łączyć mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej, w tym antybolszewicką opozycję w Rosji, na drodze ku wolności narodów”. Izba ustanowiła pisarza patronem 2022 r., „uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi".
30 lat temu, w maju 1992 r., w drodze na Kanczendzongę, swój dziewiąty ośmiotysięcznik, zaginęła Wanda Rutkiewicz – himalaistka, pierwsza Polka i trzecia kobieta na świecie, która zdobyła najwyższy szczyt świata – Mount Everest. Jak przypomnieli posłowie w uchwale, tego samego dnia, 16 października 1978 r., Karol Wojtyła został papieżem. „Rok później w czasie wizyty w Polsce Jan Paweł II powiedział do Wandy Rutkiewicz: >>Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko<<” – dodali. „Pokonywała bariery, została prekursorką kobiecych zespołów górskich, bo nie godziła się, by zdolne alpinistki >>były wyłącznie broszkami w męskich wyprawach<<. Imponowała siłą, sprawnością fizyczną i niezwykłą inteligencją” – podkreślił Sejm. Posłowie przypomnieli, że w latach 80. Wanda Rutkiewicz należała do „Solidarności”, działała też w opozycji demokratycznej.
Józef Wybicki, autor polskiego hymnu narodowego, wielokrotny poseł na Sejm, jeden z inicjatorów Konfederacji Barskiej, uczestnik prac wdrażających Konstytucję 3 Maja, współorganizator Insurekcji Kościuszkowskiej, zmarł 200 lat temu, w marcu 1822 r. W nadchodzącym roku będziemy obchodzić także 275. rocznicę jego urodzin oraz 225-lecie powstania „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, w dwudziestoleciu międzywojennym stała się naszym hymnem narodowym. „To Józef Wybicki z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim napisali odezwę do Polaków powołującą się na słowa Napoleona oraz stworzyli zręby Księstwa Warszawskiego” – napisali posłowie w uchwale.
„W 1822 r. w Wilnie ukazały się >>Ballady i romanse<< Adama Mickiewicza, zawarte w tomiku poetyckim, który wyznaczył początek polskiego romantyzmu. Wtedy po raz pierwszy ujrzały światło dzienne >>Romantyczność<<, >>Powrót taty<<, >>Świtezianka<<, >>Pani Twardowska<<, bez których trudno wyobrazić sobie ostatnich dwieście lat polskiej kultury” – napisali posłowie w uchwale ustanawiającej rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego. „Zrodziła się epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, rozwinęli programy niepodległościowe, a zarazem wynieśli polską muzykę, literaturę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej” – dodała Izba. Sejm przypomniał innych najwybitniejszych twórców epoki romantyzmu: Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Norwida w dziedzinie literatury, Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszkę w muzyce, Piotra Michałowskiego i Jana Matejkę w malarstwie. „Bez Maurycego Mochnackiego i jego pism o wolnych Polakach, bez wieszczów Mickiewicza i Słowackiego, pochowanych w królewskich kryptach, bo Polacy uznali, że królom Polski są równi, nie byłoby Legionów Piłsudskiego czy Powstańców Warszawskich. To z romantyzmu wyrósł nowoczesny mesjanizm Jana Pawła II i unikatowy w dziejach świata ruch >>Solidarność<<” – zaznaczyli posłowie w przyjętym dokumencie.
https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=EBD923AF85FCBCCAC12587B90041B827
Patroni roku 2021
Uchwałą Senatu patronami 2021 roku zostali: Cyprian Kamil Norwid oraz Prymas Tysiąclecia kard. Stefan Wyszyński. Senat zdecydował, że 2021 będzie także rokiem Pracowników Ochrony Zdrowia, Powstań Śląskich oraz Polskiej Tradycji Konstytucyjnej.
Senat uchwalił także rok 2021 rokiem Pracowników Ochrony Zdrowia. 2020 rok stanął pod znakiem korona wirusa SARS–CoV–2. Wielki hołd za poświęcenie należy się zespołom walczącym z tym, w wielu przypadkach, śmiertelnym wirusem, ludziom narażającym przy tym własne zdrowie i życie. „Od początku pracownicy służby zdrowia, lekarze, pielęgniarki i salowe, laboranci i naukowcy nie czekali na wytyczne. Od pierwszego dnia choroby, nie zważając na wielkie zagrożenie wypowiedzieli jej walkę. Często nie posiadając wystarczającej ilości środków ochrony indywidualnej ratowali życie i zdrowie pacjentów. Dla nas wszystkich stali się wielkimi choć często bezimiennymi bohaterami.”- tak brzmi fragment uchwały Senatu.
Patronat w 2021 roku będą sprawować też Powstania Śląskie. Senat oddał w ten sposób cześć Powstańcom Śląskim za ich patriotyzm i umiłowanie polskości oraz męstwo i hart ducha w walkach w latach 1919 – 1921. W uchwale zaznaczono, że “Powstania Śląskie (1919-1921) to trzy zrywy ludności polskiej Górnego Śląska, w których życie oddało kilka tysięcy osób”. Podkreślono, iż “Do dziś nie wiadomo, ilu powstańców tak naprawdę walczyło. Podaje się liczbę kilkudziesięciu tysięcy. Nie znamy wszystkich nazwisk. Dziś uczestnicy walk nie mogą już o nich opowiedzieć, gdyż ostatni z weteranów odszedł na wieczną wartę. Dlatego na nas spoczywa obowiązek pamiętania. Bez względu na ocenę historyczną czy prowadzone spory jesteśmy winni Powstańcom szacunek i cześć, tak jak i innym bohaterom naszej historii”.
Sejm RP ustanowił patronów 2021roku. Izba uhonorowała: kard. Stefana Wyszyńskiego, Stanisława Lema, Cypriana Kamila Norwida, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz Tadeusza Różewicza. 2021 rok będzie także rokiem Konstytucji 3 Maja.
W 2021 r. przypada 40. rocznica śmierci, a także 120. urodzin kardynała Stefana Wyszyńskiego. Kard. Wyszyński był głosicielem uniwersalnych wartości chrześcijańskich i mężem stanu. „Wolność Narodu” była dla Prymasa Tysiąclecia priorytetem działalności kapłańskiej i społecznej.
Stanisław Lem, najwybitniejszy przedstawiciel polskiej fantastyki i jeden z najpoczytniejszych pisarzy science-fiction na świecie, autora m. in. „Cyberiady”, „Solaris” czy „Bajek robotów”. W 2021 roku przypada 100. rocznica jego urodzin. „W swoich rozważaniach nad kondycją współczesnego człowieka, skutkami postępu technicznego i cywilizacyjnego dostrzegał wiele zagadnień fundamentalnych dla kultury i myśli współczesnej. Przestrzegał przed negatywnymi skutkami technicznego rozwoju cywilizacji.
Cyprian Kamil Norwid, wybitny poeta, dramatopisarz, prozaik i myśliciel, a także artysta sztuk pięknych. W twórczości swej Norwid odwoływał się do narodowej i ogólno-europejskiej tradycji, a zarazem był odważnym nowatorem. W 2021 roku przypada 200 rocznica jego urodzin.
Krzysztof Kamil Baczyński - jeden z najwybitniejszych przedstawicieli poetów pokolenia Kolumbów. Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, a dwa lata temu, na mocy postanowienia prezydenta Andrzeja Dudy, otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju polskiej kultury. Jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej oddaje hołd innym przedstawicielom poetów pokolenia Kolumbów poległym w trakcie okupacji niemieckiej - Tadeuszowi Gajcemu, Janowi Romockiemu, Zdzisławowi Stroińskiemu, Józefowi Szczepańskiemu i Andrzejowi Trzebińskiemu. W 2021 r. przypada 100. rocznica urodzin poety.
Tadeusz Różewicz, wybitny polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta, głęboko związany z losem pokolenia wojennego, baczny obserwator życia codziennego, społecznego i politycznego. W 2021 r. przypada 100. rocznica urodzin Różewicza.
Sejm przyjął też uchwałę ustanawiającą 2021 Rokiem Konstytucji 3 Maja. Uchwalony w 1791 r. przez Sejm Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego akt wprowadził trójpodział władzy, niósł gwarancje swobód obywatelskich, tradycje chrześcijańskie, tolerancję i wartości Oświecenia. Jako pierwsza w Europie i druga na świecie Ustawa Rządowa stanowiła dowód głębokiego patriotyzmu oraz zrozumienia spraw obywatelskich i społecznych.
więcej na https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=71D186DF43A23C4DC125862D0079916F
„Moralność Pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej lekturą Narodowego czytania w 2021 roku.
Podczas finału akcji Narodowego Czytania 2020, która odbyła się w Ogrodzie Saskim w Warszawie, para prezydencka zapowiedziała lekturę przyszłorocznej edycji wydarzenia. Postanowiono, że będzie to „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej.
„Myślę, że za rok będziemy się co najmniej równie dobrze bawili, dlatego że za rok będzie lektura również niezwykle znana w naszym kraju, która niejednokrotnie wzbudzała śmiech, ale lektura, która zarazem jest bardzo pouczająca i nie zawsze wszyscy są tacy zadowoleni, gdy te żarty się pojawiają. Będzie to 'Moralność pani Dulskiej' Gabrieli Zapolskiej. Tak że myślę, że będzie zabawnie” – oświadczył prezydent Andrzej Duda na zakończenie tegorocznej edycji akcji.
„Moralność pani Dulskiej” to tragifarsa ukazująca ludzką głupotę, pazerność, skąpstwo oraz obłudę i zakłamanie wypaczające stosunki społeczne. W sztuce śledzimy perypetie mieszczańskiej rodziny Dulskich. Główna bohaterka – obłudna, dwulicowa i chciwa Aniela Dulska – przymyka oko na romans syna ze służącą, aby tylko ten nie włóczył się nocami po lokalach.
Plakat promujący ekranizację dramatu Zapolskiej z 1930 roku. „Moralność Pani Dulskiej” była pierwszym polskim filmem dźwiękowym.
Jedno z najważniejszych dzieł Gabrieli Zapolskiej powstało w ciągu kilkunastu dni na przełomie października i listopada 1906 roku. Autorka napisała je na zlecenie Teatru Miejskiego we Lwowie. Książkowe wydanie ukazało się w 1907 roku. Na przestrzeni lat utwór wystawiany był na wielu scenach teatralnych i doczekał się kilku ekranizacji.
Z tekstem „Moralności pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej można zapoznać się w całości bezpłatnie na stronie biblioteki Wolne Lektury.
„Balladyna” lekturą Narodowego Czytania 2020
W 2020 roku lekturą Narodowego Czytania będzie „Balladyna” Juliusza Słowackiego.
Akcja "Narodowe Czytanie" organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: Trylogię Henryka Sienkiewicza oraz Lalkę Bolesława Prusa. W 2016 roku lekturą Narodowego Czytania było Quo vadis Henryka Sienkiewicza, a rok później Wesele Stanisława Wyspiańskiego. W 2018 r. akcja miała wyjątkowy charakter - w związku z jubileuszem 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości Para Prezydencka zaprosiła do lektury Przedwiośnia Stefana Żeromskiego, a ponadto, przez cały rok, Antologii Niepodległości – specjalnie przygotowanego na tę okazję zbioru powstałych na przestrzeni wieków utworów, zaliczanych do kanonu polskiej literatury patriotycznej. W 2019 r. lekturą narodowego czytania były nowele polskie.
https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/news/balladyna-lektura-narodowego-czytania-2020,522/details
Patroni roku 2020 ustanowieni przez Sejm
Posłowie ustanowili w drodze okolicznościowych uchwał, że 2020 r. będzie obchodzony jako: Rok św. Jana Paweła II, Rok hetmana Stanisława Żółkiewskiego, Rok Romana Ingardena i Rok Leopolda Tyrmanda. 2020 rok będzie także Rokiem Bitwy Warszawskiej i Rokiem Zaślubin Polski z morzem w Pucku.
Św. Jana Pawła II (1920 - 2005)
Św. Jana Pawła II zajmuje szczególne miejsce w historii Polski i Europy, a jego zdecydowane upominanie się o prawo naszej ojczyzny do wolności wśród narodów Europy, jego praktyczna obrona praw naszego narodu uczyniły Ojca Świętego najważniejszym z ojców niepodległości Polski. W czasie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1979 r. rozpoczął się proces, który zaowocował powstaniem ˝Solidarności˝, wyzwoleniem narodu spod panowania komunizmu i odbudową jedności Europy. 18 maja 2020 r. będziemy obchodzić stulecie urodzin Karola Wojtyły, naszego wielkiego rodaka zasłużonego w walce o wyzwolenie Polski spod jarzma komunizmu. Życiową misją papieża była walka o godność i szacunek każdej istoty ludzkiej, czemu wielokrotnie dawał wyraz w swoich encyklikach. Nazywany „papieżem pielgrzymem”, odbył 104 podróże duszpasterskie do każdego zakątka świata. W swoich homiliach otwarcie krytykował kapitalistyczny wyzysk człowieka przez człowieka, apelował o pokój i braterstwo.
Stanisław Żółkiewski (1547 - 1620)
Hetman Stanisław Żółkiewski, wybitny wodz w dziejach oręża polskiego, pełnił szereg najważniejszych urzędów w Rzeczypospolitej: sekretarza królewskiego, hetmana polnego koronnego, kasztelana lwowskiego, wojewody kijowskiego, a w końcu hetmana wielkiego koronnego i kanclerza wielkiego koronnego. Stanisław Żółkiewski brał udział we wszystkich wojnach toczonych przez Rzeczpospolitą w drugiej połowie XVI wieku i początkach XVII wieku. Najpierw walczył u boku doświadczonego wodza i kanclerza Jana Zamoyskiego, uczestniczył w wyprawach przeciw Habsburgom i Moskwie, na Mołdawię i Wołoszczyznę, później zwyciężał, dowodząc samodzielnie w wielu kampaniach przeciwko Rosji, Szwecji, Kozakom, Turcji i Tatarom.
Leopold Tyrmand (1920 - 1985)
Leopold Tyrmand – znakomity, pisarz, którego utwory powstałe w latach 50. i 60. wciąż cieszą się niesłabnącą popularnością. Autor głośnej powieści „Zły” i bezkompromisowego „Dziennika 1954”, był jednym z najbardziej nieszablonowych twórców polskiej literatury drugiej połowy XX wieku. W najtrudniejszych czasach wykazywał się odwagą i niezależnością intelektualną. W połowie lat 60. zdecydował się na emigrację. Również tam – za oceanem – pozostał aktywny. Celnie i błyskotliwie analizował system, który zniewalał Europę Środkową i Wschodnią. W pamflecie „Cywilizacja komunizmu” uznał go za najgorszą plagę, jaka spotkała ludzkość.
Roman Ingarden (1893 - 1970)
Roman Ingarden - jeden z najwybitniejszych polskich filozofów, który pozostawił po sobie imponujący dorobek: książki, artykuły, przekłady, archiwum rękopisów. Obejmowały one szeroki zakres tematyczny. Od filozofii literatury, przez estetykę, teorię poznania, po ontologię. Podczas okupacji niemieckiej napisał swoje sztandarowe dzieło „Spór o istnienie świata”. W 1950 r. za krytyczny stosunek do marksizmu został pozbawiany prawa do wykładania na macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim i publikowania prac o tematyce fenomenologicznej. Ten czas wykorzystał m.in. na dokonanie wzorcowego przekładu „Krytyki czystego rozumu” Immanuela Kanta. Choć sam był racjonalistą, przez lata korespondował z Edytą Stein, a wśród jego uczniów znaleźli się Karol Wojtyła czy Józef Tischner”.
Bitwa Warszawska 13 - 25 sierpnia 1920r.
Izba podjęła uchwałę ustanawiającą 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej, decydującego starcia wojny polsko-bolszewickiej. Wojsko Polskie na czele z Marszałkiem Józefem Piłsudskim, wspieranym m.in. przez szefa sztabu generalnego – generała Tadeusza Jordan-Rozwadowskiego, obroniło niepodległość Polski. Zwycięstwo przekreśliło też plany rozszerzenia rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią.
Zaślubiny Polski z morzem w Pucku 10 lutego 1920r.
Izba podjęła uchwałę ustanawiającą rok 2020 Rokiem Zaślubin Polski z morzem w Pucku dokonanych przez gen. Józefa Hallera. Władze II Rzeczypospolitej nadały temu wydarzeniu szczególną rangę. Samemu gen. Hallerowi towarzyszyła 20-osobowa delegacja Sejmu, przedstawiciele Rządu - w tym minister spraw wewnętrznych Stanisław Wojciechowski, wicepremier Wincenty Witos, wojewoda pomorski Stefan Łaszewski, kontradm. Kazimierz Porębski, dyplomaci oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Pomorza, w tym Kaszubi. - Teraz wolne przed nami światy i wolne kraje. Żeglarz Polski będzie mógł dzisiaj wszędzie dotrzeć pod znakiem Białego Orła, cały świat stoi mu otworem - powiedział podczas tamtej uroczystości gen. Haller.
https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/komunikat.xsp?documentId=D2D67778BF2D4A7BC12584DD004CA262
Patroni roku 2020 ustanowieni przez Senat
Senatorowie zdecydowali, że 2020 r. będzie obchodzony jako:
Rok Świętego Jana Pawła II, Rok Bitwy Warszawskiej, Rok Jan Kowalewskiego, Rok Ojca Józefa Marii Bocheńskiego, Rok Fizyki.
Jan Kowalewski (1892 - 1965)
Senat oddaje hołd Janowi Kowalewskiemu, podpułkownikowi Wojska Polskiego, matematykowi, lingwiście i kryptologowi, który złamał sowieckie szyfry w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Uczestniczył w trzecim powstaniu śląskim. Był także współtwórcą struktur kryptograficznych Wojska Polskiego i Wydziału II Biura Szyfrów. Ustanowienie roku 2020 Rokiem Jana Kowalewskiego będzie uhonorowaniem jego zasług, a tym samym osiągnięć polskiej nauki i myśli technicznej.
Ojciec Józef Maria Bocheński (1902 - 1995)
W 25. rocznicę śmierci Senat przypomina ojca Józefa Marię Bocheńskiego, dominikanina, logika, filozofa, sowietologa, rektora Uniwersytetu we Fryburgu, który wśród polskich uczonych zajmuje miejsce wyjątkowe. Ustanawiając jego rok, Izba pragnie oddać hołd temu wybitnemu naukowcowi, kapłanowi i patriocie, uczestnikowi wojen 1920 i 1939 r., kapelanowi II Korpusu Polskiego, uczestnikowi bitwy o Monte Cassino. W uchwale podkreślono, że ojciec Józef Maria Bocheński całe życie bronił prawd wiary, praw logiki, wspierał Polaków walczących o wolność.
Senat w uchwale ustanawiającej rok 2020 Rokiem Fizyki w 100–lecie powstania Polskiego Towarzystwa Fizycznego pragnie podkreślić zasługi polskich fizyków dla światowej nauki, a także przypomnieć niezwykły rozwój fizyki polskiej po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Zdaniem Izby obchody Roku Fizyki przyczynią się do jeszcze większego uznania dla roli nauki, w szczególności fizyki oraz jej wkładu w rozwój gospodarki i wpływu na nasze życie codzienne.
https://senat.edu.pl/edukacja/zapowiedzi/news/patroni-roku-2020
Narodowe Czytanie 2019
Nowele polskie lekturą Narodowego Czytania 2019
Para Prezydencka wybrała osiem polskich nowel, które będą lekturą tegorocznej, 8. edycji Narodowego Czytania. Prezydent Andrzej Duda z Małżonką dokonali wyboru z ponad stu propozycji tytułów przesłanych do Kancelarii Prezydenta.
Osiem lektur na ósme Narodowe Czytanie>>
- Dobra pani – Eliza Orzeszkowa;
- Dym – Maria Konopnicka
- Katarynka – Bolesław Prus
- Mój ojciec wstępuje do strażaków (ze zbioru: Sanatorium pod Klepsydrą) – Bruno Schulz
- Orka – Władysław Stanisław Reymont
- Rozdzióbią nas kruki, wrony… – Stefan Żeromski
- Sachem – Henryk Sienkiewicz
- Sawa (z cyklu: Pamiątki Soplicy) – Henryk Rzewuski
- To klasyka polskiej noweli i taki właśnie tytuł będzie miała tegoroczna edycja Narodowego Czytania – podkreśla Prezydent, zachęcając do udziału w tegorocznej edycji Narodowego Czytania.
Agata Kornhauser-Duda dodaje, że utwory reprezentują różne epoki i style – od romantyzmu po dwudziestolecie międzywojenne – „ale łączy je to, co najważniejsze: są na trwale wpisane w historię polskiej literatury”.
https://www.prezydent.pl/
Patroni roku 2019 - Sejm zdecydował
Podczas 67. posiedzenia posłowie zdecydowali o ustanowieniu patronów 2019 roku.
Patronem roku 2019 został Gustaw Herling-Grudziński. 20 maja 2019 r. minie 100 lat od urodzin jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich XX wieku. Jak przypomniano w uchwale: „Losy i twórczość Gustawa Herlinga Grudzińskiego stanowią świadectwo cierpień i czynów człowieka, któremu przyszło przeżyć czasy totalitarnej przemocy i kryzysu wartości”.
Anna Walentynowicz została kolejną patronką roku 2019. 15 sierpnia 2019 r. przypada 90. rocznica urodzin tej wybitnej działaczki niepodległościowej Wolnych Związków Zawodowych i współtwórczyni Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. „Sejm w uznaniu zasług Anny Walentynowicz dla utworzenia wielkiego ruchu „Solidarności" i odzyskania przez Polskę niepodległości oraz składając hołd Jej niezłomnej postawie, ustanawia rok 2019 Rokiem Anny Walentynowicz” - napisano w uchwale.
Sejm zdecydował również o ustanowieniu 2019 r. rokiem Stanisława Moniuszki. W 2019 roku przypada 200. rocznica urodzin kompozytora, dyrygenta, organisty, pedagoga, dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie, twórcy polskiej opery narodowej. Posłowie podkreślili w dokumencie, że Stanisław Moniuszko był wzorem patrioty. „Utwory kompozytora do dziś stanowią inspirację dla wielu artystów, a w czasach jemu współczesnych tworzyły paletę barw, za pomocą której Polacy odmalowywali najpiękniejsze odcienie patriotycznych uczuć i narodowej tożsamości”.
W 2019 roku będą celebrowane także Powstania Śląskie. Sejm wyraził tym samym „wdzięczność za wkład pokoleń ludu śląskiego w walkę o niepodległość Rzeczypospolitej, a potem Jej odbudowę, oraz za wywarcie istotnego wpływu na kształt granic odrodzonego i niepodległego państwa polskiego”.
"W 1569 r. w obecności króla Polski, wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta na sejmie walnym w Lublinie został podpisany akt realnej unii polsko-litewskiej. Dwa państwa: Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie powołały tym aktem ,,jedno nierozdzielne i nieróżne ciało" - Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Przetrwała ona ponad 200 lat, a unicestwiły ją dopiero połączone siły trzech zaborców" - czytamy w uchwale. W dokumencie posłowie podkreślili, że Unia była jednym z najdonioślejszych wydarzeń stulecia, nie tylko dla połączonych nią krajów, ale dla całej Europy Środkowo-Wschodniej.
Senat ustanowił rok 2019 Rokiem Matematyki
Senat przyjął uchwałę ustanawiającą rok 2019 Rokiem Matematyki. Jego ideą jest "uhonorowanie polskich matematyków i ich osiągnięć, a także docenienie znaczenia tej dziedziny nauki w rozwoju społeczeństw".
Narodowe Czytanie 8 września 2018 roku
Sejm RP ustanowił rok:
Senat RP ustanowił rok 2018 Rokiem Harcerstwa
Sejm RP ustanowił rok 2017 rokiem:
rzeki Wisły,
Josepha Conrada–Korzeniowskiego,
Józefa Piłsudskiego,
Adama Chmielowskiego,
Honorata Koźmińskiego oraz
Tadeusza Kościuszki.
Rok Rzeki Wisły ma uczcić 550. rocznicę pierwszego wolnego flisu na Wiśle. Jak zapisano w uchwale "Sejm RP oddaje hołd pokoleniom rodaków, którzy dzięki Wiśle i w oparciu o nią budowali tożsamość i potęgę państwa polskiego". "Wisła - królowa polskich rzek, będąca symbolem polskości i patriotyzmu - to nasze naturalne oraz historyczno-kulturowe dziedzictwo. Ta wyjątkowa rzeka, przez stulecia tak różnorodnie kształtowania przez naturę i ludzi, wymaga obecnie zrównoważonego rozwoju. Jest dla nas wyzwaniem cywilizacyjnym - potrzebuje przemyślanej strategii oraz odważnych, dalekowzrocznych działań" - czytamy w uchwale.
Ustanowienie roku 2017 Rokiem Josepha Conrada-Korzeniowskiego ma być formą uczczenia 160-lecia urodzin pisarza, autora takich powieści, jak m.in. "Jądro ciemności", "Lord Jim", "Smuga cienia" czy "Tajny agent". "Był on pisarzem uniwersalnym, podejmował tematy ważne dla Starego Kontynentu. Już ponad 100 lat temu nakreślił wizję Europy bez granic, stanowiącą podstawę trwałego pokoju między europejskimi narodami. Wpływ twórczości Josepha Conrada na współczesną literaturę ma wymiar ponadczasowy, a jego dzieła (...) na zawsze weszły do kanonu lektur. Powstały pod wpływem literatury polskich romantyków dorobek pisarski Josepha Conrada zawiera uniwersalne wartości etyczne" - podkreśla uchwała.
10 listopada 1918 r. wrócił do Polski z więzienie w Magdeburgu Józef Piłsudski, stworzona przez niego Polska Organizacja Wojskowa odegrała bardzo istotną rolę w odzyskaniu niepodległości.Uczczenie marszałka Józefa Piłsudskiego ma związek z przypadającą w 2017 r. 150. rocznicą urodzin - jak zaznaczono w uchwale - "niezłomnego bojownika o wolność i niezawisłość Polaków". "Józef Piłsudski był twórcą idei bliskiej współpracy narodów Międzymorza, utworzenia grupy państw z Europy Środkowo-Wschodniej, które stanowiłyby barierę przeciwko ekspansji sowieckiej Rosji i zabezpieczały niepodległość Polski. W okresie okupacji niemieckiej i kilkudziesięciu lat władzy sowieckiej nad Polską marszałek Józef Piłsudski stał się symbolem nieugiętej walki o niepodległość oraz przykładem dla kolejnych pokoleń polskich patriotów" - napisano w uchwale.
W tym roku przypada także 130. rocznica przywdziania habitu przez Adama Chmielowskiego, św. brata Alberta. "Jego wielki talent oraz poświęcenie dla drugiego człowieka przyczyniły się do utrwalenia wśród Polaków najważniejszych postaw społecznych oraz dały im nadzieję na niepodległość i sprawiedliwość społeczną na kolejne dziesięciolecia" - podkreślono w uchwale.
W roku bieżącym mija również 100. rocznica śmierci błogosławionego Honorata Koźmińskiego, kapucyna, który - jak zaznacza uchwała - całym swoim życiem dowiódł, że wartości, którymi się kierował i działania, jakie podejmował służyć miały drugiemu człowiekowi, a zwłaszcza temu najbiedniejszemu, najbardziej potrzebującemu - jego rozwojowi zarówno duchowemu, jak i społecznemu. "Rozwojowi tak istotnemu, zwłaszcza w trudnych latach niewoli narodowej i niezbędnemu dla podtrzymania, za wszelką cenę, polskiej wspólnoty narodowej, zarówno w sferze duchowej, jak i materialnej" - głosi uchwała.
W 2017 r. ma także miejsce 200. rocznica śmierci Tadeusza Kościuszki - Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej ogólnonarodowego powstania, zwanego insurekcją kościuszkowską, polskiego i amerykańskiego generała, "niezłomnego bojownika w walkach o niepodległość". "Tadeusz Kościuszko zajmuje szczególne miejsce w panteonie narodowych bohaterów. Jest symbolem wolności i wzorem patrioty nie tylko dla obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Uosabiał najlepsze wartości: tolerancję i równość; Thomas Jefferson, jeden z autorów amerykańskiej Deklaracji Niepodległości, nazwał Tadeusza Kościuszkę najprawdziwszym synem wolności, oddając mu hołd w związku z jego działalnością w Stanach Zjednoczonych Ameryki" - zaakcentowano w przyjętej uchwale.
/PAP/
Rok 2016 rokiem Henryka Sienkiewicza!
170 rocznica urodzin, 100 rocznica śmierci
Sienkiewicz Henryk, pseudonim Litwos (1846-1916), polski prozaik. Laureat Nagrody Nobla 1905. Jeden z najpopularniejszych pisarzy XX w. Wywodził się z zubożałej rodziny ziemiańskiej. Od 1855 przebywał w Warszawie, 1866-1869 studiował prawo, do 1871 także w Szkole Głównej (Wydział Filologiczno-Historyczny) i na rosyjskim Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1872-1887 pracował jako reporter i felietonista, 1874-1878 współwłaściciel dwutygodnika Niwa, 1882-1887 redaktor dziennika Słowo. W latach 1876-1878 jako korespondent Gazety Polskiej przebywał w Ameryce Północnej, podejmując wraz z grupą przyjaciół (m.in. z Heleną Modrzejewską) próbę stworzenia w Kalifornii komuny rolnej. 1886 odbył podróż do Konstantynopola, Aten i Włoch, następnie do Hiszpanii, w 1890 udał się na wyprawę myśliwską do Zanzibaru. Okresowo mieszkał w Zakopanem. Po wybuchu I wojny światowej udał się do Szwajcarii, organizując w Vevey (przy współudziale A. Osuchowskiego oraz I.J. Paderewskiego) Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Inicjator ufundowania pomnika A. Mickiewicza w Warszawie, współorganizator Kasy im. Mianowskiego, prezes Warszawskiej Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy (1899-1900). Wielokrotnie wspierał swoim autorytetem akcje patriotyczne, np. protestował przeciwko prześladowaniom dzieci polskich we Wrześni (zabór pruski), w okresie rewolucji 1905 w odezwach i artykułach domagał się autonomii dla Królestwa Polskiego. Zwolennik Narodowej Demokracji. 1889 ufundował stypendium im. M. Sienkiewiczowej, z którego korzystali m.in. M. Konopnicka i S. Wyspiański.
W swojej twórczości nowelistycznej (nowela) poruszał problemy społeczno-obyczajowe w duchu ideologii pozytywistycznej, np. Humoreski z teki Worszyły (1872), Hania (1880), Szkice węglem (1880), Za chlebem (1880), Janko muzykant (1880), Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela (1880), Bartek Zwycięzca (1882), Jamioł (1882). Także nowele amerykańskie, m.in.: Orso (1880), Latarnik (1882), Sachem (1889), Wspomnienie z Maripozy (1889).
Sławę przyniosły Sienkiewiczowi wielkie powieści historyczne, poprzedzone nowelą Niewola tatarska (1880). Cykl nazwany Trylogią składa się z utworów: Ogniem i mieczem (1884), Potop (1886) i Pan Wołodyjowski (1888), obejmujących burzliwe dzieje Polski w XVII w., wojny z Tatarami, Szwedami i Turkami.
Nawiązując do romantycznej powieści historycznej W. Scotta, twórczości A. Dumasa oraz literatury staropolskiej, Sienkiewicz stworzył model łączący pełną przygód fabułę z szerokim obrazem wydarzeń dziejowych i obyczajowości - "dla pokrzepienia serc" rodaków. Podobny charakter miał fresk historyczny z czasów Władysława II Jagiełły i Jadwigi - Krzyżacy (1900).
Międzynarodowym sukcesem oraz głównym argumentem dla przyznania Nagrody Nobla stała się powieść Quo vadis (1896) z czasów Nerona, ukazująca męczeństwo chrześcijan. Kolejne próby podejmowania tematyki historycznej: powieść z czasów Jana III Sobieskiego Na polu chwały (1906) i nie dokończone Legiony (1913, wydanie osobne 1918) - z epoki napoleońskiej, nie powtórzyły poprzednich sukcesów.
Dla uczczenia jubileuszu pisarza ofiarowano mu w 1900 zakupiony ze składek społecznych mająteczek Oblęgorek pod Kielcami.
Sienkiewicz zmarł 15 XI 1916 w Vevey. W 1924 miało miejsce uroczyste sprowadzenie prochów pisarza do Polski, a 27 X 1924 nastąpił ponowny pogrzeb Sienkiewicza w katedrze św. Jana w Warszawie
Prozę współczesną w twórczości Sienkiewicza reprezentują: powieść psychologiczna Bez dogmatu (1891), której głównym bohaterem jest dekadent, oraz Rodzina Połanieckich (1895). Poczytność zyskała powieść dla młodzieży W pustyni i w puszczy (1911).
Wg dzieł Sienkiewicza zrealizowano w Polsce filmy: Krwawa dola W. Palińskiego (1912), Na jasnym brzegu (1921) i Bartek Zwycięzca (1923) E. Puchalskiego. Po II wojnie światowej powstały filmy: Pan Wołodyjowski (1969), Potop (1974) oraz Ogniem i Mieczem (1999) J. Hoffmana, W pustyni i w puszczy została zekranizowana 2 razy: 1973 przez Władysława Ślesickiego oraz w 2001 przez Gavina Hood'a (producencji: Waldemar Dziki, Włodzimierz Otulak). Ekranizacji powieści Quo vadis dokonali: E. Guazzoni (Włochy, 1912), G. Jacoby (Włochy, 1924), M. LeRoy (USA, 1951). W 1912 nakręcono ponadto film dokumentalny Henryk Sienkiewicz w Oblęgorku, wyświetlony dopiero w 1916.
portalwiedzy.onet.pl
Rok 2014 - ROKIEM CZYTELNIKA
Z inicjatywy organizacji zrzeszających "ludzi książki" – bibliotekarzy, księgarzy, drukarzy i wydawców – rok 2014 ogłoszono "Rokiem czytelnika" chcąc w ten sposób uczcić 650 lat działań na rzecz książki.
Właśnie sześć i pół wieku temu w Polsce pojawił się "stacjonariusz", czyli osoba, która pełniła zarazem trzy funkcje: wydawcy, księgarza i bibliotekarza. Pod nadzorem uczelni organizował on wytwarzanie, udostępnianie i rozprowadzanie ksiąg, wówczas jeszcze rękopiśmiennych. Król Kazimierz Wielki wymienił stacjonariuszy w dokumencie z 12 maja 1364 r., w którym ustanawiał Studium Generale, czyli późniejszą Akademię Krakowską (obecnie Uniwersytet Jagielloński) .
Obchody "Roku czytelnika" mają na celu przypomnienie historii książki oraz przede wszystkim promowanie czytelnictwa, bo aby coś zrozumieć, nie wystarczy o tym usłyszeć, trzeba o tym przeczytać a książka istnieje tylko wtedy, gdy jest czytana.
Sejm RP ogłosił rok 2014 Rokiem Oscara Kolberga, Jana Karskiego oraz św. Jana z Dukli, a cały świat będzie obchodził 450. rocznicę urodzin Williama Shakespeare'a.
Oskar Kolberg urodził się 22 lutego 1814 roku w Przysusze. Już od najmłodszych lat miał liczne zainteresowania, kochał muzykę, historię, ekonomię oraz etnografię. Swoje pierwsze nauki pobierał w warszawskim liceum. Następnie udał się do Berlina, gdzie studiował w Akademii Handlowej. Jednocześnie uczył się muzyki, która była jedną z największych jego pasji. Pracował między innymi jako nauczyciel muzyki, urzędnik oraz księgowy. Do jego najbardziej znanych utworów muzycznych należą: „Król pasterzy”, „Wiesław” czy też „Janek spod Ojcowa”. Kolberg komponował etiudy, mazurki, kujawiaki i pieśni solowe. Drugą jego pasją była etnografia. Kolberg bardzo interesował się różnymi regionami Polski, panującymi tam zwyczajami oraz historią danych terenów. Jako pierwszy z polskich badaczy opisał narodową kulturę ludową, dokładnie ją usystematyzował i nadał cechy charakterystyczne. Te badania znalazły się w dziele zatytułowanym „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”. Trzydzieści trzy tomy tego dzieła zostały wydawane w latach 1857-1890. Kolejne zaś ukazały się już po śmierci Kolberga. Innym, także znanym, utworem dotyczącym etnografii były „Obrazy etnograficzne”. Jego zainteresowanie folklorem ma ogromne znaczenie nawet współcześnie, ponieważ z dzieła „Lud…” czerpie się wiedzę do dnia dzisiejszego. Oskar Kolberg zmarł 3 czerwca 1890 roku w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. W jego rodzinnej miejscowości znajduje się dziś muzeum poświęcone kompozytorowi. Można dowiedzieć się tam ciekawych rzeczy z historii i obyczajów regionu. W 1974 roku ustanowiono Nagrodę im. Oskara Kolberga przyznawaną twórcom ludowym, działaczom ruchu folklorystycznego oraz naukowcom.
Jan Karski, właściwie Jan Romuald Kozielewski, pseudonim Witold urodził się 24 czerwca 1914r w Łodzi, zmarł 13 lipca 2000 w Waszyngtonie – obywatel Polski i Stanów Zjednoczonych, honorowy obywatel Izraela, prawnik i dyplomata, historyk, od 1939 w konspiracji, kurier i emisariusz władz Polskiego Państwa Podziemnego, świadek Holokaustu.
Ukończył wydział prawa i dyplomację na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w 1935, był prymusem w Szkole Podchorążych artylerii konnej we Włodzimierzu Wołyńskim. Po odbyciu praktyki dyplomatycznej, w styczniu 1939 roku został zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Po ataku ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej, uciekł z niemieckiego transportu, dotarł do Warszawy i podjął działalność konspiracyjną. Od stycznia 1940 roku działał z ramienia władz podziemnych w misjach kurierskich do rządu polskiego na uchodźstwie we Francji. Dwukrotnie, w tajemnicy przed administracją niemiecką, udawał się do getta warszawskiego, aby zebrać materiały, w przebraniu niemieckiego żołnierza wszedł do obozu zagłady.. Jesienią 1942 roku wyprawił się do Wielkiej Brytanii z najważniejszą misją swojego życia, podczas której jako naoczny świadek zdał relację o eksterminacji Żydów. Przekazał także informacje o strukturze, organizacji i funkcjonowaniu Państwa Podziemnego w okupowanej Polsce. Rząd generała Sikorskiego postanowił „Raport Karskiego” przekazać z prośbą o pomoc rządom Anglii i USA. Na podstawie dokumentów przywiezionych przez Karskiego w postaci mikrofilmów i potwierdzonych jego świadectwem, ówczesny minister spraw zagranicznych w rządzie RP w Londynie, Edward Raczyński, przygotował i 10 grudnia 1942 przedstawił aliantom szczegółowy raport o holokauście . W lipcu 1943 roku Karski został przyjęty przez Franklina Delano Roosevelta, prezydenta USA. Polski wysłannik apelował do przedstawicieli najwyższych władz alianckich o ratunek dla Żydów. Za swoją działalność został dwukrotnie odznaczony Orderem Virtuti Militari w latach 1941 i 1943oraz najwyższymi odznaczeniami państwowymi – polskim Orderem Orła Białego i amerykańskim Medalem Wolności. W 1982 roku otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata i posadził drzewko na terenie Yad Vashem w Jerozolimie. Jan Karski zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Góry Oliwnej. Podczas uroczystości żałobnych hołd oddali mu prezydenci USA i Polski: Bill Clinton oraz Aleksander Kwaśniewski. Prestiżowy amerykański tygodnik „Newsweek” uznał Karskiego za jedną z najwybitniejszych postaci XX wieku, jego wojenną misję określił zaś mianem moralnych kamieni milowych cywilizacji upływającego stulecia.
św. Jan z Dukli urodził się ok. 1414 w Dukli, zmarł 29 września 1484 we Lwowie – polski święty katolicki, pustelnik, franciszkanin, pod koniec życia w surowszej gałęzi zakonu – bernardyn.
Jan urodził się w Dukli w rodzinie mieszczańskiej. Uczył się w rodzinnym mieście, a później w Krakowie. W młodości przebywał w pustelni na wzgórzu Zaśpit w Trzcianie koło Dukli. Opuściwszy pustelnię ok. 1434r wstąpił do Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych – franciszkanów. W zakonie pełnił funkcję gwardiana klasztoru w Krośnie oraz we Lwowie a ze względu na swoje predyspozycje był kaznodzieją i pełnił też urząd kustosza kustodii - przełożonego franciszkańskiego okręgu lwowskiego. W wieku 60 lat przeszedł do surowszej gałęzi Zakonu, zwanej w Polsce bernardynami Pełnił tam również funkcje kaznodziei i spowiednika w klasztorach w Poznaniu i Lwowie. Pod koniec życia poważnie chorował i utracił wzrok. Zmarł i został pochowany we Lwowie w tamtejszym kościele bernardyńskim. Obecnie główne relikwie znajdują się w rodzinnej Dukli. Wg relacji zawartej w szkicu historycznym "Oblężenie Lwowa w roku 1648" znanego XIX-wiecznego historyka lwowskiego Ludwika Kubali, św. Jan z Dukli przyczynił się do ocalenia Lwowa. Po śmierci Jana, od razu otoczyła go cześć wiernych. W pierwszym okresie kult rozwijał się samorzutnie i już w XVI w. był większy, niż niejednego świętego kanonizowanego. Najbardziej czczonym był Jan z Dukli we Lwowie. Rozpowszechniony był kult Jana z Dukli wśród żołnierzy, zwłaszcza na terenach Ukrainy. W 1733 papież Klemens XII ogłosił Jana z Dukli błogosławionym. Od 1948 toczył się w Rzymie proces kanonizacyjny. Kanonizował go papież Jan Paweł II w Krośnie 10 czerwca 1997. Po uroczystej mszy na lotnisku w Krośnie, papież poświęcił świątynię nazwaną imieniem tego świętego.
William Szekspir (ang. William Shakespeare); urodził się 23 kwietnia 1564 w Stratford-upon-Avon, zmarł 23kwietnia 1616 tamże – angielski poeta, dramaturg, aktor. Powszechnie uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru.
Napisał około 40 sztuk, 154 sonety, a także wiele utworów innych gatunków. Mimo że cieszył się popularnością już za życia, jego sława rosła głównie po śmierci, dopiero wtedy został zauważony i doceniony. Uważa się go za poetę narodowego Anglii. Był jednym z niewielu dramaturgów, którzy z powodzeniem tworzyli zarówno komedie jak i tragedie. Sztuki Szekspira zostały przetłumaczone na większość języków nowożytnych, inscenizacje mają miejsce na całym świecie. Jest również najczęściej cytowanym pisarzem anglojęzycznego świata. Wiele jego neologizmów weszło do codziennego użycia. Najsłynniejsze dzieła Szekspira: Ryszard II, Henryk VIII, Komedia omyłek, Poskromienie złośnicy, Sen nocy letniej, Kupiec wenecki, Wesołe kumoszki z Windsoru, Wszystko dobre, co się dobrze kończy, Romeo i Julia, Juliusz Cezar, Hamlet, Otello, Król Lear, Makbet,…
.gif)
.gif)
